Τετάρτη 5 Μαρτίου 2014

Βιτσέντζος Κορνάρος «Ερωτόκριτος» & Διονύσιος Σολωμός «Κρητικός»

Από το δημοτικό τραγούδι στο αναγεννησιακό έπος και τέλος στην γλώσσα του Σολωμού
( σχεδίασμα από εργασία)
της Νότας Χρυσίνα

A stormy coastal seascape with survivors from a shipwreck on...
by Claude-joseph Vernet





Ο Διονύσιος Σολωμός  μελέτησε την ποίηση του λαού δηλαδή τα δημοτικά τραγούδια αλλά και τον "Ερωτόκριτο" του Βιτσέντζου Κορνάρου για να συνθέσει σε μια νέα ελληνική γλώσσα το δικό του είδος ποίησης. Η γλώσσα του Σολωμού για να "λειτουργήσει" έπρεπε να αποπνέει την οικειότητα της φύσης του λαού του. Αυτή η φυσικότητα και η πλαστικότητα της γλώσσας υπήρχε στην παράδοση από την οποία άντλησε ο Σολωμός. Ο δεκαπεντασύλλαβος στίχος  αλλά και ο ρυθμός των δημοτικών τραγουδιών υπήρξαν η λαική αναφορά και σύνδεση με την ελληνικότητα του έργου του. Από την  άλλη ο Σολωμός είχε ευρωπαική παιδεία στην οποία δέσποζε η Αναγέννηση και τα ρεύματα του κλασικισμού και  ρομαντισμού, του οποίου υπήρξε εκπρόσωπος. Ο "Ερωτόκριτος" του Βιτσέντζου Κορνάρου πρόσφερε στον Σολωμό τα αναγεννησιακά στοιχεία, καθώς η Κρήτη ήταν βενετοκρατούμενη και η παιδεία των κρητών "αναγεννησιακή".
Η σύνθεση των δημοτικών τραγουδιών με την επική ποίηση του "Ερωτόκριτου" έγινε με ένα μαγικό τρόπο στο ποίημα του Σολωμού "Ο Κρητικός". Εδώ ο Σολωμός επιτυγχάνει και το "ξεχείλισμα της ψυχής" σύμφωνα με τις επιταγές του ρομαντισμού τις αρχές του οποίου, την φύση και το λυρικό υποκείμενο που εκφράζεται,  δηλώνει και στον στίχο 55 "άδειασεν η φύσις κι η ψυχή μου".
Η φύση συμμετέχει σχεδόν προσωποποιημένη ώσπου καταλήγει στο όραμα της γυναικείας μορφής που περιβαλλόμενη το φως του φεγγαριού παρουσιάζεται όπως η Αφροδίτη να αναδύεται μέσα από την θάλασσα. Η ενορατική αυτή μορφή οδηγεί τον νέο στην αυτοσυνείδηση όπως η θεά Αθηνά οδηγεί τον Οδυσσέα στην εστία του την Ιθάκη. Η θεά που συμμαχεί με τον άνδρα στην πραγματοποίηση του νόστου και στην επιστροφή στην μητέρα γη ή στην εσωτερική μητέρα που είναι η συνείδηση της ύπαρξης είναι ένα θέμα που ξεκίνησε από τον Όμηρο και συνεχίστηκε με τον Σολωμό. Ο Όμηρος θα μπορούσε να θεωρηθεί κλασικιστική αναφορά εάν δεν εντασσόταν στην τάση του ρομαντισμού να ενσωματώνει κάθε τι το εθνικό ως στοιχείο αναφοράς στην παράδοση στην οποία στηρίχθηκε ο ρομαντισμός.
Η μουσική με την λύρα, κλασικιστική αναφορά,  που συνοδεύει τους ομηρικούς ήρωες αλλά και τον Κρητικό του Σολωμού που "ηχός γλυκύτατος" αλλά και " λαλούμενο, πουλί, φωνή δεν είναι να ταιριάζει, ίσως δεν σώζεται στη γη ήχος που να του μοιάζει..."μπορεί να θεωρηθεί αναφορά στην πατρίδα του Σολωμού με την πλούσια μουσική παράδοση ως συνέχεια της ελληνικής εθνικής ταυτότητας αλλά και της αναγεννησιακής ποίησης των τροβαδούρων άρα μέιξη και του μουσικού στοιχείου όπως και της γλώσσας την οποία κατασκεύασε με τόση δεξιότητα ο Σολωμός.
Επίσης, η αγαπημένη που πεθαίνει στον "Κρητικό" και που στην Αναγέννηση "τραγούδησαν" ποιητές και τροβαδούροι και που πάντα ήταν ιδανική αλλά πεθαμένη συνδέει το θέμα του ποιήματος του Σολωμού με την Αναγέννηση και τον Πετράρχη μέχρι και τον Σαίξπηρ και τα σονέτα του " την καλή μου...την απιθώνω με χαρά, κι ήτανε πεθαμένη".

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου